Αναλογία έκπτωσης ΦΠΑ (Pro-rata)
Σε περίπτωση που ο υποκείμενος στο φόρο χρησιμοποιεί αγαθά και υπηρεσίες για την πραγματοποίηση πράξεων, για μερικές από τις οποίες δεν παρέχεται δικαίωμα έκπτωσης, ο εκπιπτόμενος φόρος ορίζεται σε ποσοστό στα εκατό του συνολικού ποσού του φόρου των κοινών αυτών εισροών (δαπανών).
Πώς σχηματίζεται το κλάσμα της Pro-rata
Το ποσοστό αυτό βρίσκεται με βάση κλάσμα που έχει ως αριθμητή το ποσό του ετήσιου κύκλου εργασιών, χωρίς φόρο προστιθέμενης αξίας, που αφορά πράξεις για τις οποίες παρέχεται δικαίωμα έκπτωσης του φόρου και ως παρανομαστή το ποσό των πράξεων που αναφέρονται στον αριθμητή, καθώς και των πράξεων για τις οποίες δεν παρέχεται δικαίωμα έκπτωσης.
Επισημαίνεται ότι στον παρανομαστή του κλάσματος συμπεριλαμβάνονται επίσης και οι επιδοτήσεις, επιχορηγήσεις, οικονομικές ενισχύσεις, οι οποίες δεν συνδέονται άμεσα με την τιμή και μόνο στην περίπτωση που υφίσταται ήδη μερικό δικαίωμα έκπτωσης, λόγω πραγματοποίησης πράξεων υπαγομένων στο φόρο τόσο με δικαίωμα έκπτωσης, όσο και χωρίς δικαίωμα έκπτωσης.
Δηλαδή εάν μια επιχείρηση πραγματοποιεί (α) πράξεις με δικαίωμα έκπτωσης και (β) πράξεις εξαιρούμενες του Φ.Π.Α. δηλαδή πράξεις εκτός του πεδίου εφαρμογής, όπως π.χ. αποζημιώσεις, οικονομικές ενισχύσεις και γενικότερα επιδοτήσεις μη φορολογητέες (που δεν αποτελούν αντιπαροχή και δεν συνδέονται άμεσα με την τιμή της διάθεσης των αγαθών – π.χ. λαμβάνει μια επιδότηση για αγορά κεφαλαιουχικού εξοπλισμού) δεν θα υπολογίσει κλάσμα pro-rata.
Αντίθετα, εφόσον μια επιχείρηση πραγματοποιεί πράξεις με δικαίωμα έκπτωσης του φόρου και παράλληλα πράξεις που δεν παρέχουν δικαίωμα έκπτωσης (π.χ. πράξεις του άρθρου 22 του Kώδικα ΦΠΑ (ν. 2859/2000), επειδή υπάρχει υποχρέωση προσδιορισμού του εκπιπτόμενου φόρου των κοινών εισροών θα πρέπει να υπολογιστεί το εν λόγω κλάσμα. Στην περίπτωση αυτή (που έχει ήδη υπολογιστεί το κλάσμα) στον παρονομαστή του κλάσματος αυτού εκτός από το σύνολο των εκροών (με και χωρίς δικαίωμα έκπτωσης) θα πρέπει να συμπεριληφθούν από τις εξαιρούμενες πράξεις μόνο οι επιδοτήσεις, επιχορηγήσεις, οικονομικές ενισχύσεις, εφόσον αυτές δεν αποτελούν μέρος της φορολογητέας αξίας (δηλαδή δεν αποτελούν αντιπαροχή και δεν συνδέονται άμεσα με την τιμή της διάθεσης αγαθών και παρεχομένων υπηρεσιών).
Επισημαίνεται, ότι το δεκαδικό μέρος του ποσοστού που προκύπτει από την εφαρμογή του κλάσματος της προηγούμενης παραγράφου στρογγυλοποιείται στην αμέσως μεγαλύτερη ακέραια μονάδα. Έτσι, το δεκαδικό μέρος του ποσοστού 76,01%, 76,02% κ.λπ. μέχρι και 76,99% θα στρογγυλοποιείται σε ποσοστό 77%.
Τί δεν περιλαμβάνεται στο κλάσμα της Pro-rata
Δεν περιλαμβάνονται στο κλάσμα της Pro-rata ποσά που προέρχονται:
Ι) από παράδοση αγαθών που χρησιμοποιούνται από υποκείμενο στο φόρο για πάγια εκμετάλλευση στην επιχείρηση (π.χ. εμπορική επιχείρηση πουλάει παλαιά φορτηγά αυτοκίνητα ιδιωτικής χρήσης).
ΙΙ) α) από παρεπόμενες πράξεις σε ακίνητα ή β) από χρηματοδοτικές πράξεις και γ) από πράξεις των περιπτώσεων κ΄, κα΄, κβ΄, κγ΄. κδ΄ και κε΄ της παραγράφου 1 του άρθρου 22 του Κώδικα Φ.Π.Α. (Ν.2859/2000), όπως ισχύει, εφόσον πρόκειται για παρεπόμενες πράξεις της κύριας δραστηριότητας του υποκειμένου. Για παράδειγμα, η είσπραξη τόκων από καταθέσεις των διαθέσιμων μιας π.χ. εμπορικής ή βιομηχανικής επιχείρησης θα πρέπει, κατά τεκμήριο, να θεωρούνται παρεπόμενη πράξη, εφόσον πληρούνται οι σχετικές προϋποθέσεις (βλέπε ΠΟΛ. 1056/2002 και Απόφαση ΔΕΚ C-306/94), και κατά συνέπεια δεν θα πρέπει να περιλαμβάνονται στον παρονομαστή του κλάσματος (pro-rata).
Επισημαίνεται, τέλος, ότι δεν περιλαμβάνονται επίσης στο κλάσμα της Pro-rata οι αυτοπαραδόσεις, οι ιδιοχρησιμοποιήσεις, οι ενδοκοινοτικές αποκτήσεις και οι πράξεις λήπτη.
Λοιπά Θέματα
Το ποσοστό που βρίσκεται με τον πιο πάνω τρόπο λαμβάνεται υπόψη για την εκκαθάριση του εκπιπτόμενου φόρου του έτους στο οποίο αφορά και για την υποβολή των δηλώσεων Φ.Π.Α. του επόμενου έτους. Σε περίπτωση που κατά το χρόνο υποβολής των περιοδικών δηλώσεων δεν υπάρχουν σχετικά στοιχεία ή αυτά που υπάρχουν δεν είναι πλήρη (π.χ. νέα επιχείρηση), ο προσδιορισμός του ποσοστού γίνεται προσωρινά από τον υποκείμενο στο φόρο.
Εφόσον η λήξη της διαχειριστικής περιόδου συμπίπτει με λήξη φορολογικής περιόδου, οι διακανονισμοί των εκπτώσεων της τρέχουσας διαχειριστικής περιόδου διενεργούνται με την καταχώρηση των αντίστοιχων ποσών προς έκπτωση (κωδικός 407) ή καταβολή (κωδικός 423) στη δήλωση ΦΠΑ που αφορά τον τρίτο μήνα (για τους τηρούντες διπλογραφικό λογιστικό σύστημα) και το πρώτο τρίμηνο (για τους τηρούντες απλογραφικό λογιστικό σύστημα ή για τους μη υπόχρεους σε τήρηση βιβλίων και έκδοση στοιχείων σύμφωνα με τη φορολογική νομοθεσία), της επόμενης διαχειριστικής περιόδου. Για παράδειγμα, επιχείρηση με διαχειριστική περίοδο 1.1.2019 - 31.12.2019 καταχωρεί τα ποσά των διακανονισμών για την περίοδο αυτή στη δήλωση ΦΠΑ του Μαρτίου 2020 (διπλογραφικό λογιστικό σύστημα) ή του Α΄ τριμήνου 2020 (απλογραφικό λογιστικό σύστημα). Διευκρινίσεις έχουν δοθεί με την ΠΟΛ.1205/2015.
